Uzależnienie to jedno z najbardziej złożonych i wyzwań zdrowotnych naszych czasów. Tradycyjnie w terapii uzależnień często koncentrujemy się na "walce" z nałogiem, traktując go jak wroga, którego trzeba pokonać. Jednak czy takie podejście zawsze przynosi oczekiwane rezultaty? Dr Gabor Maté, kanadyjski lekarz i badacz uzależnień, proponuje inne spojrzenie, które rzuca światło na to, dlaczego podejście oparte na konflikcie z uzależnieniem może być nieskuteczne.
Uzależnienie jako próba radzenia sobie z bólem
Gabor Maté w swojej książce "In the Realm of Hungry Ghosts" podkreśla, że uzależnienie nie jest problemem samym w sobie, ale odpowiedzią na głębokie cierpienie psychiczne i emocjonalne. "Nie pytaj, dlaczego ktoś jest uzależniony. Zapytaj, dlaczego cierpi" – to zdanie doskonale oddaje sedno jego podejścia. Uzależnienia często wynikają z traumy, braku poczucia bezpieczeństwa w dzieciństwie, trudnych relacji, czy niemożności radzenia sobie z emocjami. Traktowanie uzależnienia jak wroga odsuwa uwagę od prawdziwych źródeł problemu, koncentrując się jedynie na jego objawach.
Dlaczego "walka z nałogiem" może być nieskuteczna?
Wzmacnianie poczucia winy i wstyduPodejście oparte na walce z uzależnieniem często zakłada surową dyscyplinę i konfrontację. Dla osób uzależnionych, które często już zmagają się z poczuciem winy i wstydu, taka perspektywa może prowadzić do jeszcze większej samooceny. Zamiast wspierać proces zdrowienia, może wywoływać opór i pogłębiać mechanizmy obronne.
Ignorowanie potrzeby zrozumienia i akceptacjiW modelu proponowanym przez Maté uzależnienie jest postrzegane jako strategia przetrwania – sposób, w jaki dana osoba radziła sobie w obliczu traumy lub emocjonalnego bólu. Traktowanie go jak wroga oznacza odrzucenie części historii i doświadczeń tej osoby, co może utrudniać zbudowanie zaufania i współpracy terapeutycznej.
Zaniedbanie pracy nad przyczynami uzależnieniaSkupienie się wyłącznie na eliminacji uzależnienia (np. abstynencji) może prowadzić do pominięcia głębszej pracy nad przyczynami, takimi jak nieprzepracowane traumy czy nierozwiązane problemy emocjonalne. Bez tego ryzyko nawrotów jest znacznie większe.
Alternatywne podejście: Zrozumienie zamiast walki
Maté proponuje, aby podejść do uzależnienia z empatią i ciekawością, traktując je jako objaw głębszego problemu, a nie cel sam w sobie. Kluczowe elementy jego podejścia to:
Uważność i współczucie wobec osoby uzależnionej, pomagające budować poczucie bezpieczeństwa i akceptacji.
Zrozumienie kontekstu traumatycznych doświadczeń, które mogły przyczynić się do powstania uzależnienia.
Praca nad emocjonalnym bólem i traumą, które leżą u podstaw nałogu, co pozwala stopniowo uwalniać się od konieczności ucieczki w uzależnienie.
Traktowanie uzależnienia jak wroga może być nie tylko nieskuteczne, ale wręcz szkodliwe. Aby proces zdrowienia był trwały, konieczne jest podejście oparte na zrozumieniu, empatii i pracy nad głębszymi źródłami problemu. Jak podkreśla Gabor Maté, prawdziwe uzdrowienie nie polega na pokonaniu nałogu, ale na odkryciu tego, co jest potrzebne, by wypełnić pustkę, którą uzależnienie próbowało zastąpić.
Comments