Często zdarza się, że powtarzamy pewne wzorce w naszych związkach. Jednym z takich schematów może być wybieranie partnerów, którzy wymagają naszej opieki, wsparcia lub "naprawy". Dla niektórych osób troska o drugiego człowieka jest nie tylko wyrazem miłości, ale także mechanizmem ugruntowanym w psychice. Skąd się bierze taki wzorzec? Czy to problem, czy naturalna cecha osobowości? Zgłębiamy temat z perspektywy psychologicznej.
Korzenie potrzeby opieki w relacjach
1. Wzorce wyniesione z dzieciństwa
Wielu psychologów zgadza się, że nasze relacje w dorosłym życiu mają swoje źródło w dzieciństwie. Teoria przywiązania opracowana przez Johna Bowlby'ego sugeruje, że sposób, w jaki budowaliśmy więź z naszymi opiekunami, wpływa na to, jak postrzegamy związki w przyszłości.
Styl lękowo-ambiwalentny przywiązania: Osoby z tym stylem często czują potrzebę, by być niezastąpione w życiu innych ludzi, co może prowadzić do wyboru partnerów wymagających opieki. To pozwala im poczuć się ważnymi i niezastąpionymi.
Model "ratownika": W domach, gdzie dziecko musiało przejmować rolę opiekuna emocjonalnego dla rodzica (np. w wyniku uzależnienia, depresji lub trudności życiowych dorosłych), wykształca się nawyk troszczenia się o innych jako sposób radzenia sobie z emocjami.
2. Poczucie własnej wartości
Badania pokazują, że osoby z niskim poczuciem własnej wartości mogą szukać partnerów, którzy pozwalają im czuć się potrzebnymi i niezastąpionymi. W takich relacjach czują się bardziej wartościowe, gdy ich pomoc jest uznawana za niezbędną. Według Rosenberga i Pearlin (1978), satysfakcja z pomagania innym może poprawiać samopoczucie i redukować lęki związane z własną wartością.
3. Empatia jako cecha osobowości
Niektóre osoby naturalnie cechują się wysokim poziomem empatii. Psychologiczne badania nad osobowością wskazują, że ludzie o wyższym wskaźniku empatii mają większą tendencję do angażowania się w związki, w których odgrywają rolę wspierającą . Jeśli mamy silną zdolność odczuwania emocji innych, możemy odczuwać głęboką potrzebę ich ukojenia, nawet kosztem własnych potrzeb.
Kiedy troska może stać się problemem?
Chociaż opieka o partnera jest naturalnym elementem zdrowych relacji, może stać się problematyczna, gdy zaczyna dominować w związku.
1. Brak równowagi
Jeżeli jedna osoba ciągle daje, a druga tylko bierze, związek traci równowagę. Długotrwałe odgrywanie roli opiekuna może prowadzić do wyczerpania emocjonalnego, frustracji i poczucia niedocenienia.
2. Współuzależnienie
Psychologia definiuje współuzależnienie jako wzorzec relacji, w której jedna osoba poświęca się dla dobra drugiej, ignorując swoje potrzeby. Jest to szczególnie widoczne w związkach z osobami uzależnionymi lub o skłonnościach destrukcyjnych. Jak zauważa Melody Beattie w książce "Co-Dependent No More", współuzależnienie często prowadzi do poczucia pustki i braku autonomii.
3. Unikanie własnych problemów
Czasami troska o partnera staje się sposobem na unikanie konfrontacji z własnymi trudnościami czy emocjami. Psychologowie podkreślają, że pomaganie innym może działać jako mechanizm obronny przed pracą nad sobą.
Jak przerwać ten wzorzec?
Jeśli zauważasz, że powtarzasz schemat wybierania partnerów, którzy wymagają opieki, warto zastanowić się nad źródłem tego zachowania. Oto kilka kroków:
Samopoznanie i terapiaRozmowa z terapeutą może pomóc zidentyfikować przyczyny wyboru takich partnerów oraz nauczyć się budowania bardziej zrównoważonych relacji. Terapia skoncentrowana na stylach przywiązania może być szczególnie pomocna.
Praca nad poczuciem własnej wartościBudowanie samoświadomości i pewności siebie pozwala na tworzenie zdrowszych relacji, w których troska jest dwustronna.
Stawianie granicNauka mówienia „nie” i stawiania granic pozwala na zadbanie o własne potrzeby, co jest kluczowe dla długotrwałego szczęścia w związku.
Refleksja nad przeszłymi relacjamiZastanów się, jakie schematy powtarzają się w Twoich związkach. Czego szukałeś w tych relacjach i jakie uczucia próbowałeś zaspokoić?
Wybieranie partnerów, którymi się opiekujemy, może wynikać z głęboko zakorzenionych potrzeb psychologicznych, ale nie zawsze jest to zdrowe dla obu stron. Kluczem jest zrozumienie własnych motywacji i dążenie do równowagi w relacjach.
header.all-comments