Gabor Maté to znany kanadyjski lekarz, specjalizujący się w leczeniu uzależnień, traumy i chorób psychicznych. Jego podejście do terapii uzależnień jest głęboko osadzone w holistycznym zrozumieniu ludzkiego cierpienia, które wychodzi poza tradycyjne spojrzenie na uzależnienia. Maté widzi uzależnienia nie tylko jako problem związany z substancjami chemicznymi, ale jako mechanizm radzenia sobie z bólem emocjonalnym, często wynikający z traumatycznych doświadczeń w dzieciństwie.
1. Główne założenia podejścia Gabora Maté do uzależnień
W swojej pracy, Maté wyjaśnia, że uzależnienia mają głębokie korzenie w niezaspokojonych potrzebach emocjonalnych i psychicznych. Kluczowym założeniem jego podejścia jest to, że uzależnienie jest odpowiedzią na ból, a nie wynikiem słabej woli lub moralnego upadku. W jego książce "In the Realm of Hungry Ghosts", Maté pokazuje, że ludzie uzależnieni zazwyczaj mają za sobą traumatyczne doświadczenia, które prowadzą do uczucia pustki wewnętrznej.
Maté wyraźnie podkreśla, że pytanie, które powinno być zadane w kontekście uzależnień, to nie "dlaczego uzależnienie?", ale "dlaczego ból?". Według niego, każda osoba, która zmaga się z uzależnieniem, stara się uciec od emocjonalnego cierpienia, a substancje uzależniające lub zachowania (takie jak hazard, jedzenie, praca) są sposobem na chwilowe ukojenie bólu.
2. Trauma jako korzeń uzależnień
Jednym z najważniejszych aspektów terapii uzależnień według Maté jest zrozumienie roli traumy. Twierdzi on, że niezależnie od rodzaju uzależnienia, pod powierzchnią zawsze kryje się jakiś rodzaj zranienia, często wynikającego z dzieciństwa. Wczesne doświadczenia, takie jak zaniedbanie emocjonalne, przemoc fizyczna lub psychiczna, rozwód rodziców czy inne bolesne wydarzenia, mogą prowadzić do głębokiego emocjonalnego cierpienia. Z tego cierpienia rodzi się potrzeba znalezienia ukojenia, co często prowadzi do uzależnień.
Maté podkreśla również, że trauma nie zawsze musi przybierać formę ekstremalnych wydarzeń, takich jak przemoc. Często trauma jest subtelna i może wynikać z braku emocjonalnego wsparcia czy miłości w kluczowych momentach życia. Ten brak więzi z innymi sprawia, że osoby uzależnione czują się osamotnione, a substancje lub zachowania uzależniające dają im chwilowe poczucie ulgi.
3. Uzależnienia jako forma radzenia sobie z bólem
Według Maté, ludzie uzależnieni nie szukają jedynie przyjemności z używania substancji, ale przede wszystkim próbują uniknąć bólu. To głęboko różni się od tradycyjnego rozumienia uzależnień, które koncentruje się na chemicznym aspekcie uzależnień i fizjologicznych mechanizmach zachodzących w mózgu. Maté podkreśla, że nawet jeśli mechanizmy biologiczne odgrywają pewną rolę, to prawdziwą siłą napędową uzależnień jest pragnienie ukojenia emocjonalnego cierpienia.
Substancje takie jak alkohol, narkotyki, ale również zachowania jak nadmierne jedzenie czy hazard, pozwalają ludziom chwilowo zapomnieć o bólu i cierpieniu. Maté twierdzi, że uzależnienie daje ludziom „chwilowe poczucie komfortu”, co sprawia, że stają się one nieodłączne w codziennym radzeniu sobie z emocjami.
4. Holistyczne podejście do leczenia uzależnień
W podejściu Gabora Maté kluczowym elementem terapii jest leczenie nie tylko uzależnienia, ale także traumy, która leży u jego podstaw. Leczenie uzależnień nie może skupiać się wyłącznie na fizycznych symptomach lub na próbie zmuszenia pacjenta do rezygnacji z uzależniającego zachowania. W centrum musi być zrozumienie emocjonalnych przyczyn uzależnienia.
Maté proponuje zintegrowane podejście, które łączy elementy psychoterapii, pracy z ciałem (np. poprzez praktyki uważności i medytacji) oraz budowanie więzi społecznych. Ważnym aspektem jego terapii jest także współczucie i zrozumienie dla osoby uzależnionej. Nie można patrzeć na uzależnionego jako na kogoś moralnie gorszego, ale jako osobę cierpiącą, która potrzebuje wsparcia, aby znaleźć nowe sposoby radzenia sobie z bólem.
5. Rola wspólnoty i więzi międzyludzkich
Maté uważa, że jednym z kluczowych elementów leczenia uzależnień jest odbudowa relacji międzyludzkich i tworzenie zdrowych więzi. Osoby uzależnione często czują się izolowane i samotne, co dodatkowo pogłębia ich uzależnienie. Ważnym elementem terapii jest więc wsparcie w odbudowie więzi z innymi oraz stworzenie bezpiecznej przestrzeni, w której osoby te mogą poczuć się akceptowane.
Wspólnota i bliskie relacje mogą odegrać kluczową rolę w procesie zdrowienia, ponieważ dają uzależnionym poczucie przynależności i wsparcia, które jest niezbędne, aby stawić czoła trudnym emocjom bez sięgania po substancje lub destrukcyjne zachowania.
6. Podsumowanie: Uzależnienia jako odpowiedź na cierpienie
Gabor Maté oferuje nowe, pełne współczucia podejście do zrozumienia i leczenia uzależnień. Widzi uzależnienie nie jako problem sam w sobie, ale jako symptom głębszego cierpienia, które ma swoje korzenie w traumatycznych doświadczeniach i emocjonalnym braku. Jego podejście do terapii opiera się na zrozumieniu i współczuciu, koncentrując się na leczeniu traumy oraz odbudowie zdrowych więzi międzyludzkich.
Podejście Maté jest przełomowe, ponieważ zamiast potępiać osoby uzależnione, skupia się na tym, aby pomóc im zrozumieć i uzdrowić przyczyny swojego cierpienia. To holistyczne podejście, które łączy psychoterapię, uważność i budowanie wspólnoty, daje nadzieję na bardziej efektywne i trwałe leczenie uzależnień.
Commentaires